18 Aralık, sağlık sektöründe yöneticilik yapan profesyonellerin önemini ve katkılarını kutlamak ve sağlık yöneticilerinin çabalarını takdir etmek ve onlara teşekkür etmek için kutlanan özel bir gündür. 18 Aralık tarihi, 1963 yılında “Sağlık İdaresi Yüksekokulu”nun açıldığı tarihtir. Ülkemizde “Sağlık Yönetimi” eğitimi 61 yıllık bir geçmişe sahiptir. 2013 yılından itibaren her yıl 18 Aralık tarihi “Sağlık İdarecileri Günü” olarak kutlanmaktadır. 

Tüm dünyada yaşam süresinin uzaması, sağlıklı yaşam bilincinin (sağlık okur yazarlığı) artması, tedavi usul ve tekniklerinin gelişmesi sağlığa olan talebi ve beraberinde de sağlık harcamalarını arttırmaktadır. Aynı zamanda; sağlık sektöründe israf ve tıbbı hatalar da giderek artmakta ve birçok insan önlenebilecek nedenler yüzünden hayatlarını kaybetmekte veya engelli hale gelmektedir.

Modern ve kaliteli bir yönetim anlayışıyla ortalama yaşam süresi ve yaşam kalitesi artar, sağlık harcamaları da önemli ölçüde azalır. Günümüzün modern yönetim anlayışı olan yalın yönetimde ana unsur, her şeyi hastanın bakışından görmek ve yapmaktır. Hastayı sağlık sisteminin değişik kademelerinden süratle geçirmek ve mümkün olan her yerde standartlaşmayı sağlamak ana amaçtır.

Sağlık yöneticileri, insanların sağlıklarını korumak, geliştirmek ve hastalandıklarında da en iyi sağlık hizmetini sunmak için çalışmaktadırlar. Hastalara her gün hizmet sunan hekimleri, hemşireleri ve diğer sağlık çalışanlarını bir araya getirilerek ekip anlayışı ile hastalara en iyi hizmetin sunulmasını sağlamak sağlık yöneticilerinin ana işidir. Sağlık yöneticileri; hekimler, hemşireler, diğer sağlık profesyonelleri ve toplumun diğer katmanları ile ekip çalışması içinde çalışmak ve sağlık hizmetlerinin sorumluluğunu onlarla paylaşmak zorundadır.

Ayrıca şu sonuçları da sağlamaları gerekir;

ü  İsrafları önlemek ve maliyetleri azaltmak,

ü  Hasta bekleme zamanlarını kısaltmak,

ü  Teşhis ve tedavi süreçlerini kolaylaştırmak ve hızlandırmak,

ü  Kapasiteden en iyi şekilde yararlanmak,

ü  Verimliliği artırmak,

ü  Çalışanların motivasyonunu artırmak,

ü  Daha güvenli ve daha sorumlu sağlık kurumları oluşturmak,

Son yıllarda üzerinde çalışmaların yoğunlaştığı sağlık yönetimi, ülkemizde kişisel bilgi ve becerilere dayalı olarak, geleneksel yöntemlerle yapılırken, üniversiteler bünyesinde eğitim ve araştırma hastanelerinin kurulmasının yanında, özel hastanelerin yaygınlaşması, sağlık hizmeti üretiminde yeni anlayışların ve yöntemlerin de gelişmesini sağlamıştır. Ancak, yönetim sorunlarına ilişkin fazlaca araştırma yapılmamıştır. Bu tür araştırma faaliyetleri, üniversitelerin desteği ile yürütülebilir.

Tıbbi, hemşirelik, idari-mali ve teknik hizmetler olarak dört grupta toplanabilen sağlık yönetimi hizmetleri, temizlik, çamaşır, yemek işleminden, teknik, idari ve mali her türlü faaliyete ve tıbbi tedavi hizmetlerine kadar çok geniş bir hizmet alanını kapsamaktadır. Hem nitelik, hem de nicelik bakımından birbirinden ayrı olan bu hizmetleri yürüten tıbbi, İdari, hemşirelik ve teknik personelden oluşan çok amaçlı karmaşık bir organizasyonun, etkin ve verimli bir biçimde yönetimi, birimler arası ilişkilerin düzenlenmesi ve çalışma uyumunun sağlanması güçtür. Hizmet birimleri kendi aralarında iyi organize edilerek, yetki ve sorumluluk alanları açıkça belirlenmek suretiyle birimler arasında koordinasyonun sağlanması, sağlık yöneticilerinin temel görevlerindendir. Bunu sağlayabilmek için organizasyon bütünlüğü içinde bu yapıyı oluşturan örgütsel unsurları analitik bir yaklaşımla ele almak gerekmektedir.

Sayılan hizmetlerin başarılı bir şekilde yürütülmesi, yönetim kadrolarının kalitesine ve kapasitesine bağlıdır. Modern sağlık yönetimi açısından bakıldığı zaman; sağlık kurumları, sadece tıbbi hizmetleri sunan fiziki mekânlar değil, refah düzeyi, tüketim alışkanlıkları, bireylerin eğitim durumu, aile yapısı, kültürel düzey, sağlık sisteminin yapısı, sosyal güvenlik, siyasal sistem, sağlık politikaları gibi birçok bireysel, çevresel ve üst sisteme ait faktörlerin etkisine açık bir sistemdir.

Gelişen dünya düzeninde hizmet sektörünün gereklerini bilen, kurumsallaşma ve sistem yönetimi kurabilen, hedeflerle çalışan ve stratejik yönetim prensiplerini kurgulayabilen yöneticilere ihtiyacımız vardır. Çünkü bu kişiler, aynı zamanda bir sistem ve örgüt yapısı kurmak durumundadırlar.

Eski yönetim anlayışları ile günümüzün ihtiyaçlarını karşılamak mümkün görünmemektedir. Dünün alışkanlıklarını terk etmek kolay olmamakla birlikte, yapılacak yenilikler karşısında değişime olan direnç de kendisini gösterecektir.

Hastaların randevu alamadığı/bulamadığı sistemden; evde sağlık bakımı ve e-sağlık hizmetlerine ile hastaya ulaşılan bir hizmet anlayışına geçilmesi gerekmektedir. Ayrıca, yapay zekâ, yalın hastane ve dijital hastane uygulamaları ile de sağlık yönetiminde değişimler oluşturmak zorundayız.

Bu vesile ile tüm sağlık yöneticilerinin ve geleceğin sağlık yöneticilerinin gününü tebrik eder, başarılı işlere vesile olmalarını dileriz.

 

Doç. Dr. Turgut Şahinöz

Sağlık Yönetimi Bölümü

 

 

 

---